عوامل تضعيف روحيه از آفت‌هاي بسيار مهم در كنكور هستند. دانش‌آموزان علاوه بر عواملي مانند ضعف پايه‌اي در دروس و يا كمبود امكانات و شرايط آموزشي، از افكاري كه باعث افت روحيه ميشوند نيز آسيب مي‌پذيرند .آيا عوامل كاهنده‌ي روحيه و افت انگيزه را مي‌شناسيد؟ فكر مي‌كنيد در اين ميان، مهمترين عامل كدام است؟
جوّ تبليغاتي
كنكور در حال حاضر بيش از اندازه با هياهو و تبليغات آميخته شده‌است و متأسفانه هر كس به نوعي در ايجاد چنين فضايي نقشي دارد. تعداد زياد شركت كنندگان و در مقابل تعداد كم قبولي‌ها، احتمال موفقيت را دركنكور كاهش مي‌دهد. اين مسأله باعث حساسيت و اضطراب والدين وخود دانش‌آموزان شده و آنان را به تكاپوي بيشتر وادار ميكند. كم كاري‌هاي سال‌هاي قبل و جمع شدن همه‌ي تلاش‌ها و فعاليت‌ها براي يك
سال، دانش‌آموزان را مجبور به تحمل اين دوره‌ي سخت، و استرس ناشي از آن ميكند. لذا دانش‌آموزان به استفاده از هرامكاني از قبيل كتاب و آموزشگاه و كنكورهاي آزمايشي و غير آن متوسل ميشوند. مؤسسات چاپ كتب و آموزشگاه‌هاي كنكوري هم براي عقب نماندن ازكورس رقابت با سايرين و كسب درآمدهاي بيشتر، تنور كنكور را داغ‌تر مي‌كنند. عوامل ديگري هم به شكل‌هاي ديگر در تبليغاتي و هيجاني شدن فضاي كنكور دخيل هستند. آن چه در اين ميان مي‌ماند دانش‌آموزان هستند با آرزوهاي‌شان، و سردرگمي اين كه بالأخره چه بايد بكنند تا عقب نمانند؟ توجه داشته باشيد كه از اين شرايط بيشتر دانش‌آموزاني لطمه مي‌خورند كه عاطفي‌تر و تلقين‌پذيرتر هستند.
كليد: هر چه بيشتر تابع تبليغات و هياهوي كنكور باشيد، از توانايي‌هاي موجود خود كمتر استفاده خواهيد كرد.
مقايسه‌ها
بسياري از دانش‌آموزان به صورت خودآگاه يا نا خودآگاه به مقايسه‌ي خود با ديگران پرداخته و هر فرد كنكوري را به نوعي رقيب خود تلقي مي‌كنند. گاهي دانش‌آموزان وضعيت خودشان را با ديگر دوستان و همكلاسي‌ها مقايسه مي‌كنند و آن را ملاكي براي پبشرفت، يا عقب‌ماندگي خود قرار مي‌دهند. اين كه مثلا فلاني چند ساعت بيدار مي‌ماند، چند ساعت درس مي‌خواند، كدام آموزشگاه‌ها مي‌رود، چند درصد از هر درس تست مي‌زند، كدام معلم‌هاي خصوصي را دارد و...، براي بعضي از دانش‌آموزان به عنوان مهمترين سوژه‌ي فكري در مي‌آيد.
گاهي هم دانش‌آموزان به جاي اين كه خود اقدام به مقايسه كنند، تحت تأثير صحبت‌ها وحرف‌هاي دوستاني قرار مي‌گيرند كه با شور و حرارت از فعاليت‌ها و درس خواندن‌هاي خود دم مي‌زنند. معمولاَ كسي كه براي كنكور واقعا مي‌خواند، بيش از آن كه وقت خود را صرف جلب توجه ديگران بكند، بركار اصلي خويش تمركز مي‌نمايد. اما كساني كه سر و صدا راه مي‌اندازند و از كارها و برنامه‌ها و بيداري‌هاي خود حرف مي‌زنند دچار بزرگ‌نمايي شده و در واقعيت‌ها غلو مي‌كنند.
بنا بر اين، تحت تأثير چنين افرادي قرارگرفتن، موجب نوعي توهّم خواهد شد كه بايد ازآن دوري كرد. مقايسه براي بعضي از دانش‌آموزان قوي‌تر هم مي‌تواند مشكل‌ساز باشد. دانش‌آموزي كه در جمع همكلاسي‌ها يا دوستانش خود را قوي‌تر و برتر ارزيابي ميكند، ممكن است با اكتفا به اين مقايسه
از خود بيشتر مايه نگذارد و به آن چه دارد، راضي شود.
كليد: مقايسه كردن ملاك خوبي براي پيشرفت نيست و معمولاَ به نفع شما تمام نمي‌شود، انتظارات‌تان را از خود بالا ببريد.
استدلال‌هاي نا به جا
گاهي دانش‌آموزان تحت تأثير فشارهاي درسي و ترس از نتيجه نگرفتن، به استدلال‌هاي نا به جا روي مي‌آورند. اين استدلال‌ها معمولاَ به عنوان وسيله‌اي ناخوداگاه براي فرار از واقعيت‌ها و كاستن تنش‌هاي دروني مورد استفاده قرار مي‌گيرند. دانش‌آموزي بر مبناي اطلاعات ناقص، دليل مي‌آورد كه فلان
كس با فلان معدل و رتبه‌ي بالا نتوانست در كنكور قبول شود و با اين استدلال، كم‌كاري‌هاي خود را توجيه مي‌نمايد.
كس ديگر بدون داشتن آمادگي‌هاي لازم،براي خود تحليل ميكند كه بايد 10 تا ۱۲ ساعت در روز درس بخواند تا موفق شود، دانش‌آموزي اگر يكي دو روز از برنامه‌ي خود عقب افتاد، براساس استدلالي معيوب و از شدت ناراحتي و اضطراب، فرصت‌هاي موجود را از هم دست مي‌دهد، و دانش‌آموزاني هم
كمبود امكانات مالي و كمبودهاي ديگر را مبناي پيش‌داوريهاي منفي خود قرار مي‌دهند. نكته‌ي مهم در اين استدلال‌ها، قضاوت بر مبناي اطلاعات و شواهد نامطمئن، ناقص و گاه نادرست است.
كليد: استدلال‌ها و توجيه‌هاي نادرست و معيوب، ابزارهايي براي فرار از واقعيت هستند، مراقب آنها باشيد.
عامل دروني
فكر مي‌كنيد مهمترين عامل كاهنده‌ي روحيه چيست؟ نكاتي كه به آنها اشاره شد، به اضافه‌ي موارد زياد ديگري مي‌توانند عواملي براي كاهش انگيزه و افت روحيه باشند، اما شايد باور نكنيد كه مهمترين عامل در اين باره خود شما هستيد! هيچ عاملي در كنكور مانند داشتن افكار و نگرش‌هاي منفي به عنوان ترمز موفقيت عمل نمي‌كند. جاي‌گزيني تفكر احساسي به جاي تفكر منطقي، و غلبه‌ي هيجانات كنترل نشده بر نظم فكري و
رفتاري موجب تقويت افكار منفي ميشوند. ما معمولاَ سعي مي‌كنيم ضعف‌هاي دروني خود را با عوامل بيروني توجيه كنيم. در اين جا بيش از آن كه خود عوامل بيروني مهم باشند، توجيه‌هاي دروني ما اهميت بيشتري دارند. منفي نگاه كردن به مسائل، روحيه‌ي منفي را در ما تقويت خواهد كرد. اين موضوع مختص به كنكور نيست و شامل همه‌ي مسائل زندگي مي‌شود.
كليد: اگر فكر مي‌كنيد كه موفق مي‌شويد يا شكست مي‌خوريد، در هر صورت درست فكر كرده‌ايد!
نتيجه‌گيري:
· هر چه بيشتر تابع تبليغات و هياهوي كنكور باشيد، از توانايي‌هاي موجود خود كمتر استفاده خواهيد كرد.
· مقايسه كردن ملاك خوبي براي پيشرفت نيست و معمولاَ به نفع شما تمام نمي‌شود، انتظارات‌تان را از خود بالا ببريد.
· استدلال‌ها و توجيه‌هاي نادرست و معيوب، ابزارهايي براي فرار از واقعيت هستند، مراقب آنها باشيد.
اگر فكر مي‌كنيد كه موفق مي‌شويد يا شكست مي‌خوريد، در هر صورت درست فكر كرده‌ايد
مصاحبه با رتبه 10 کارشناسی ارشد مکانیک